Làm thế nào để cân bằng giữa hạnh phúc gia đình và sự nghiệp

TS. Cù Văn Trung

TS. Cù Văn Trung, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Công ty Cổ phần Tư vấn và đào tạo giáo dục, cho rằng, giáo dục cần trang bị cho người học những kiến thức, kỹ năng, thái độ... để tham gia tích cực và có trách nhiệm trong một thế giới đang thay đổi từng ngày.

Báo chí nói về Chúng tôi

Diễn đàn doanh nghiệp

Giáo chức Việt Nam

Quân đội nhân dân

Báo Dân Việt

Khởi nghiệp

Những câu chuyện khởi nghiệp thành công giúp truyền động lực cho bạn.

Làm việc 14 -16h một ngày: Giới trẻ hãy cẩn thận

8 lưu ý khi khởi nghiệp ít vốn

Bí quyết khởi nghiệp để thành công

Khởi nghiệp thì nên kinh doanh gì?

Khởi nghiệp là gì? Hiểu đúng về start up và khởi nghiệp

Làm thế nào để cân bằng giữa hạnh phúc gia đình và sự nghiệp

05/08/2025

Thực ra, thời điểm này (năm 2025) tôi chia sẻ quan điểm này có thể chưa dám nói mạnh, chưa dám khẳng định chắc chắn rằng tôi đã cân bằng được giữa hai vấn đề hạnh phúc gia đình và sự nghiệp. Vì thời gian phía trước còn dài, tôi đang bước vào tuổi trung niên, kết quả như các cụ nói “đầu bạc, răng long” mới là minh chứng rõ ràng nhất cho những thành công, thành tựu và hạnh phúc của đời sống mỗi con người.

Sở dĩ tôi viết bài này nhằm thêm góc nhìn cho người trẻ và bạn đọc trước những luồng thông tin đang còn gây ra một số tranh luận, phân vân. Điển hình là bài nói của một Sếp lớn trong lĩnh vực công nghệ thông tin, cũng như sự chia sẻ của một nhân vật vừa mới ra đi, rằng phải có sự đánh đổi giữa thành công của sự nghiệp với hạnh phúc gia đình.

Clip ngắn ghi cuộc nói chuyện ngắn của Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ lớn lan truyền trên mạng xã hội có lẽ đã từ lâu và có nội dung đại ý như sau: 10 năm dường như không có ngày nghỉ, không có thứ bẩy chủ nhật, bạn có dám đánh đổi để có được thành công không?. Đồng thời Sếp dưới quyền của Tập đoàn này cũng cho rằng rất khó để có sự cân bằng giữa hai luận điểm trên, chúng ta đều phải có sự đánh đổi, hi sinh để có được một trong hai hai điều đó.

Trước đây tôi cũng từng nghĩ như thế, cũng từng cho rằng như vậy có lí và thường đưa ra những so sánh với bạn bè, đối tác về việc họ bận bịu công tác, tập trung cho công việc, sự nghiệp của họ trong một số lần vợ của tôi phàn nàn, trách cứ về vai trò, nhiệm vụ của người chồng trong gia đình. Sau này tôi đọc được một đoạn đối thoại giữa một người trẻ với một vị doanh nhân, luật sư và là học giả nổi tiếng thì sự ngộ nhận của tôi như tren đã dần được lý giải.

Ông ấy nói rằng, báo chí có thể gọi ông ấy là gì thì đó là câu chuyện của truyền thông, người ta có thể gọi ông ấy là một đại gia, doanh nhân, luật sư, học giả nhưng ông chưa từng nghĩ mình như thế. Bởi ông nghĩ việc kinh doanh, kiếm tiền trước hết là lo cho vợ con mình và hỗ trợ bạn bè, đồng nghiệp để họ có nhà, có xe, có thu nhập. Đấy là vấn đề của mỗi cá nhân chúng ta nhằm giải quyết những bài toán cơm áo gạo tiền của cuộc sống. Ông ấy chia sẻ rằng ông ấy yêu công việc, yêu vợ con mình, ông ấy có sự nghiệp và sự nghiệp của ông không nằm ngoài những tư tưởng và khát vọng đó. Bởi thế, ông không cho rằng có sự đánh đổi , hi sinh và mất cân bằng giữa sự nghiệp với hạnh phúc gia đình.

Doanh nhân ấy nhấn mạnh sự tài hoa nhất, khéo léo và thú vị nhất của con người chính là việc giải quyết hài hòa những mối quan hệ ràng buộc trong đời sống. Không có ai tự do một cách tuyệt đối, từ cá nhân đến cộng đồng, quốc gia, dân tộc. Mỗi chúng ta đều chịu sự ràng buộc bởi các mối quan hệ thân thuộc, của quá khứ, di truyền và lịch sử. Cái tài hoa của con người cụ thể, cộng đồng nói chung là đi một cách khéo léo, tài hoa trong đời sống dân sự và quan hệ quốc tế để xử lí các mối quan hệ ràng chồng chéo, đan xen. Trong quan hệ đối ngoại và bang giao quốc tế, không ít dẫn chứng cho thấy cha ông ta cũng đầy nghệ thuật cân bằng và xử lí khéo léo những mối quan hệ chính trị phức tạp, đầy mâu thuẫn. Đó là sự cân bằng, là thành tựu của đời sống cá nhân và xa hơn nữa là của quốc gia, dân tộc.

Thêm vào đó, ông ấy cho rằng, nếu bạn không bận bịu với công việc, với các dự án và tiệc tùng, khách khứa thì những phàn nàn của người vợ trong gia đình là vẫn có, vẫn tồn tại. Không thể lấy lý do của những cái này, cái khác để thay thế cho những hiện thực vẫn hiện diện như những lẽ tất nhiên của đời sống gia đình và xã hội. “Mỗi sáng vẫn tiễn vợ đi làm mà nhìn ở từ phía “cái đuôi, ở phía sau” mà vẫn thấy những vẻ đẹp của con người, cuộc sống chứ đâu chỉ quan sát những mặt trông thấy, phần phía trước và những bề nổi trong xã hội” Một cá nhân yêu cuộc sống, yêu vợ con mình thì không có sự đánh đổi và mất cân bằng trong sự nghiệp của mình. Đây là một luận điểm mà tôi đọc được cũng từ sự chia sẻ của ông. Có lẽ việc ông ấy mất đi người con gái đầu tiên khi còn nhỏ vì căn bệnh máu trắng cùng như sự trải nghiệm bươn trải thời thơ ấu, và sau này là kinh doanh, kiếm tiền trong nhiều môi trường, không gian khác nhau đã đưa vị doanh nhân ấy đến những kết luận như vậy.

Trong một lần đối thoại, ông bộc bạch, sự ra đi của đứa con gái đầu lòng mãi mãi là nỗi đau không bao giờ nguôi ngoai trong đời sống tinh thần của ông. Ông tự nhủ mình là người bố tồi và khi hai người con trai tiếp tục ra đời, để tránh những rủi ro trong đời sống như đã xuất hiện. Ông bắt đầu thay đổi nhận thức, tư duy để kinh doanh và kiếm tiền. Và quá trình ấy gắn liền với những nỗi niềm và sự khắc khoải khôn nguôi ấy. Tựu chung lại đó là cái đích, là sự nghiệp song hành với đời sống hạnh phúc gia đình không chỉ của riêng ai. Tất của những hành trang, sự tập hợp và tìm kiếm các năng lực để vị học giả ấy đột phá cũng không kém phần vất vả trong những lần rong ruổi, lang thang ngoài phố. Ông đến những lớp học vào buổi tôi, tham dự những buổi hội thảo ngoài lề để lắng nghe, bổ túc văn hóa và cập nhật kiến thức của kinh tế thị trường, chứng khoán luật học và đầu tư quốc tế. Những đồng nghiệp, cộng sự của ông trong những ngày đầu khởi sự cũng có quá trình như thế, đến nỗi những người thân của họ băn khoăn “không biết thằng ấy, thằng kia làm gì mà suốt ngày thấy nó đi chỗ này, đến chỗ kia ngoài phố”. Thực tế cho thấy, con người bùng nổ những năng lực tự thận một cách rất thần kỳ, tài hoa ở những trạng thái rất hồn nhiên và tự do như thế, những khát vọng kiếm tìm và những liên kết, kết nối với bạn bè, chiến hữu trong một số giai đoạn đưa đến nhiều cơ hội bất ngờ.

Chính vì vậy, hãy tỉnh táo với một số luận điểm cho rằng phải có sự hy sinh, đánh đổi giữa hạnh phúc gia đình và sự nghiệp đối với những người làm kinh doanh hay chính trị…Trở lại một luận điểm có tính triết học: “Làm gì có nhà văn, nhà báo, nhà chính trị, nhà tri thức…Đó chỉ là trạng thái khác nhau của con người để quán xuyến những công việc khác nhau trong cuộc đời mỗi người”. Con người phải rất uyển chuyển, tự do lên xuống trong các tầng của đời sống xã hội, đời sống tinh thần. Chúng ta đôi khi có trạng thái của một nhà kinh doanh, đầu tư lúc là người lên lớp giảng dạy (thầy giáo), khi viết bài (làm báo, nhà khoa học) nhưng cũng có lúc trở về là người bình thường làm cha, làm chồng trong một gia đình. Những cái đều đòi hỏi năng lực giải quyết hài hòa, thu xếp để làm sao bảo tồn được tất cả những thành tựu mà chúng ta đã kiếm tìm, lượm nhặt được trên mỗi hành trình của cuộc đời người.